Hira: ‘ok, duidelijk. Kunnen we verder? 5.9 Je-vorm

Manus: ‘Ja dat gaat over indirecte communicatie. Hoe moet ik dat uitleggen aan iemand die geen Nederlands spreekt. Ik weet niet of het relevant voor je is. Je hebt er denk ik niets aan. Stel ik praat in de je-vorm dan zou ik bijvoorbeeld zeggen. Als je dit of dat meemaakt, dan voel je je zus of zo. Dat is in plaats van: ‘Toen ik dit of dat meemaakte, voelde ik mij zus of zo. Ik plaats dan wat ik vertel buiten mijzelf in plaats dat ik in de eerste persoon praat. De laatste is veel krachtiger. En ik doe bij de eerste alsof het een algemeen iets is. Alsof het normaal is. Alsof iedereen zich het zelfde voelt als ze een bepaald iets meemaken. Als ik trainingen begeleide kapte ik mensen vaak af en liet ze in de ik-vorm praten. Dat is dan gelijk veel krachtiger, maar ook veel kwetsbaarder. Begrijp je wat ik bedoel hier?

Hira: ‘Ja zeker begrijp ik wat je bedoelt! Ik moet er haast om lachen. In Japan doet men niet anders. Het werd mij heel duidelijk toen ik vaker programmeerde. Dat is namelijk hele duidelijke taal. En op de één of andere manier zag ik steeds meer hoe complex er werd gesproken in een niet programmeerbare taal. In algemeenheden. In vaagheden. Er wordt vaak gesproken op een manier, waarbij persoonlijk voornaamwoorden worden vermeden. En dan gebruikt men, zoals jij ook zegt het constructies met ‘als’ of ‘zo is het meestal’. Ik denk dat Japan kampioen is in indirectheid in communicatie. Het bewaard de harmonie. Maar, misschien vind ik daarom programmeren ook wel zo fijn. Omdat het heel direct is.’

Hira: ‘Ik snap je, en je kan maar beter geen Japans gaan leren denk ik. Ok, de volgende is 5.8 Volgen’

Manus: ‘Ja, Mensen die de 17e letter volgen, worden gestigmatiseerd, gecanceld. Ze worden gelabeld als gevaarlijk en extreem rechts. Want je bent een volger. Volgen heeft meerdere betekenissen. Ik volgde vroeger het journaal. Elke avond om 8 uur keek ik. En elke ochtend voordat ik ging werken keek ik ook naar het journaal. Jaren lang elke dag. Dat stond los, of ik het ergens mee eens was, of ergens achter stond. Zeker omdat ik toen nog in de veronderstelling leefde dat het journaal neutraal was. Toch was ik niet een volger van het Journaal, in de zin dat ik er loyaal aan was. Je kan ook bijvoorbeeld iemand volgen en daarmee loyaal zijn aan die persoon. Een volger van iemand zijn. Maar dat zijn twee verschillende dingen. Vaak worden ze door elkaar gehaald in mijn ogen.’

Hira: ‘Nee dit kennen wij niet. Daar worden hele verschillende woorden voor gebruikt. In het Engels gebruiken ze to follow toch?’

Manus: ‘Ja daar is het ook wederom het zelfde. To follow the news, is geregeld kijken en to follow someone is meer loyaal zijn aan iemand of aan een gedachtegoed.’

Hira: ‘5.7 is gewoon.
Manus: ‘Ja dat wordt in het Nederlands gebruikt om nogal subtiel en toch dwingend iets te zeggen en te doen alsof het normaal is. En dat is het misschien hier in deze tijd wel, maar als we iets breder kijken is het het niet. Als jij gewoon elke dag douched, dan stink je niet. Elke dag douchen was niet gewoon en is het voor veel mensen in andere landen helemaal niet. Sommigen douchen twee keer op een dag en vinden dat gewoon. Ja, maar dan doe je toch gewoon….. Als iemand de zin zo begint ben ik al afgehaakt.

Hira: ‘5.6 Eigenlijk’

Manus: ‘We zijn nu onderweg en eigenlijk had ik het oliepijl moeten controleren. Ik zou onderweg eigenlijk moeten stoppen en uit moeten rusten. Het is een voorzichtige verwoording, van vaak iets dat je weet, maar ander gaat doen of hebt gedaan. In Nederland wordt het woord eigenlijk gebruik op een verkeerde manier. Éigenlijk zou ik nu dit moeten doen, of iets moeten laten, ….. Gaat ook vaak gepaard met ‘maar’.

In het Engels gebruikt men de woorden could, would en should op een vergelijkbare manier. I should do this and that…. Ga je het nou doen of niet? Uitspraken worden hiermee in nevelen verhult.’

Hira: ‘Manus, ik moet naar het toilet. Kunnen we ergens stoppen?’

Manus: ‘Ja dat is goed. Laten we ondertussen wel verder gaan. We zijn net zo lekker bezig. ‘

Hira: ‘Ik vind het wel grappig. Laten we verder gaan. De volgende is: 5.5 Proberen.
Manus: ‘Als je iets gaat proberen, slaag je altijd.’
Hira: ‘Huh dat snap ik niet. Het is toch goed om dingen te proberen?
Manus: ‘ÓK. Nou probeer maar eens twee benen in je nek te leggen.’
Hira: ‘Dat kan ik niet.
Manus: ‘Probeer het eens”
Hira pakt 1 been en brengt deze omhoog.
Hira: ‘Kijk 1 been lukt al niet.’
Manus: ‘Toch ben je geslaagd’
Hira: ‘Hoezo, het lukte toch niet?’
Manus: ’Je hebt het geprobeerd. Wat dat betreft ben je geslaagd.’
Manus: ‘Oh wacht, ik vergeet het bijna. Je volgende link is een fragment uit Starwars. Ik ga er van uit dat je die wel hebt gezien.’
Hira: ‘Ja, die heb ik gezien. Uit welk deel is het fragment?’
Manus: ’Dat weet ik niet uit mijn hoofd. Kijk maar, het is heel kort. Don’t try, do!’
Hira: ‘Ja dat kennen wij wel in het Japans. Yatte miru, proberen om te doen – Miru is zien. Eens kijken hoe het gaat.’
Manus: ‘En we hebben en bingo!’
Hira moet lachen.

Hira: ja maar eerst komt nog 5.4 Interessant.’

Manus: ‘Volgende Filmpje. Het is een fragment uit de film Captain Fantastic. Als je die nog niet hebt gezien, zou ik die zeker kijken. Daarin wordt duidelijk dat het woord interessant niets zegt. Het is niet specifiek. Kijk het maar, dan wordt het wel duidelijk. Ze noemen het in de film een verboden woord als ik het mij goed herinner. En er zal vast wel een vergelijkbaar woord zijn in het Japans. Lekker indirect. Je zegt iets, maar toch niets.’

Hira klikt op het filmpje.

Dochter1: Het is interessant.
Zoon1: Illegaal woord!
Son2: Papa!
Dochter2: Papa! Ze zei “interessant!”
Vader: ‘Interessant’ is een non-woord. Je weet dat je het nooit mag gebruiken.
Dochter1: Het is… verontrustend.
Vader: Meer specifiek.
Dochter1: Mag ik gewoon lezen?!
Vader: Nadat je ons uw analyse heeft gegeven.
Dochter 1: Er is een oude man die van dit meisje houdt.
Vader: Dat is het complot.
Dochter: Omdat het vanuit zijn perspectief is geschreven, begrijp je hem en sympathiseer je met hem. Dat is verbazingwekkend. Omdat hij in wezen een kindermisbruiker is. Maar het is ook een soort truc, omdat het zo verkeerd is. Hij is oud en hij verkracht haar eigenlijk. Dus ik krijg het gevoel dat ik hem haat en tegelijkertijd medelijden met hem heb.
Vader lacht: goed gedaan
Dochter rolt met haar ogen en gaat terug naar haar boek.
Zoon1: Wat betekent “verkrachting”?
Vader: Wanneer een persoon, meestal een man, een andere persoon, meestal een vrouw, dwingt tot geslachtsgemeenschap.
Zoon1: Wat is geslachtsgemeenschap?
Vader: Wanneer een man zijn penis in de vagina van een vrouw steekt.
Zoon1: Waarom zou een man zijn penis in de vagina van een vrouw steken?
Vader: ‘Omdat het hen allebei plezier geeft. En de combinatie van het sperma van een man en het eitje van een vrouw zorgt voor een baby en zet het menselijk ras voort.’
Zoon1: Maar dat is waar ze plast.
Vader: Plas komt niet uit de vagina, maar uit de urethra, die zich in de buitenste schaamlippen bevindt. Maar ja, over het algemeen plast ze daar.

Manus: ‘Ja stop maar. Het ging over het interessante stukje zeg maar. Hebben jullie iets vergelijkbaars in het Japans. Iets zeggen over iets, zonder echt iets te zeggen?’

Hira: ‘Ja dat kennen wij ook. Ja, zeker. Het woord dat wij gebruiken is Omoshiroi. Omoshiroi wordt vaak vertaald als “interessant,” “fascinerend”, maar het kan ook “grappig,” “aantrekkelijk,” of “leuk” betekenen. Het is een zeer veelzijdig woord. Net zoals “interessant” kan omoshiroi breed en niet-specifiek zijn. Als iemand bijvoorbeeld zegt: ‘Kono hon wa omoshiroi desu’, zegt hij: ‘dit boek is interessant’. Het zegt niets over waarom het boek interessant is: gaat het om het verhaal, de schrijfstijl, of iets anders.’

Manus: ‘Kijk, dat vindt ik interessant. Zo veel overeenkomsten in zulke verschillende talen en culturen.’ 

Hira: ‘5.3 Verkleinen
Manus: ‘Ja. Ik vind het niet echt een vervelende, maar als ik aan het werk was met het geven van trainingen lette ik er wel op. Want mensen maken hun woorden minder betekenis vol, minder krachtig. Vaak gebruikt men dan eventjes, of een beetje. Zullen we het even over cognitieve dissonantie hebben. En in het Nederlands kan achter woorden -(t)je plakken om iets te verkleinen. ‘We hebben een klein probleempje’.’
Hira: ‘Ook dat is heel herkenbaar. Chotto yatte miru. Ik probeer het even. Dit wordt heel veel gebruikt.’
Manus: ‘Oh dat is een mooie. Tee vliegen in één klap. Even en proberen. Die staat ook in de lijst toch?’

Hira: ‘5.2  Ja, maar.’

Manus: ’Ja maar, is NEE. Deze kent men in het Engels ook. Yes, but. Gebruik in plaats daarvan Ja, en of durf nee te zeggen als het voor jou nee is of nee voelt.’

Hira: ‘In plaats van direct “nee” te zeggen, kan een Japanner bijvoorbeeld zeggen: ‘Sō desu ne, demo’. Ja, dat klopt, maar… Een Japanse spreker zal niet letterlijk nee zeggen, maar iets als Chotto muzukashii desu ne. Dat is een beetje moeilijk, hè. Dat is indirect nee. En er zijn nog meer manier om dat te doen. Beleefd uitstel kan ook “nee” betekenen namelijk.

Manus: ‘Tja, het ligt voor de hand dat d Japanse taal veel van dit soort constructies kent.’

Hira: Nee, de volgende is Taal. 5.1 ’het verraderlijke woordje ‘is’” is de eerste

Manus: ‘Ja, maar.  Het is EIGENLIJK GEWOON beter als je probeert op te houden met het gebruik van deze woorden. Dit is veel cognitieve taal dissonantie in één zin. Het lastige is dat de volgende onderwerpen nauw verbonden zijn met de Nederlandse taal. Sommige gelden ze ook voor het Engels en Duits, maar ik heb het vermoeden dat het in het Japans heel anders is? Deze onderwerpen zijn dus ook vooral verbonden met het keelchakra. Helder communiceren en waarheid spreken.

Het verraderlijke woordje is. Ik ben niet blank – Mijn huid heeft een blanke kleur, en in de zomer een stuk bruiner. Ik ben geen vegetariër – Ik eet regelmatig maaltijden zonder vlees. Ik ben niet wat ik eet. Ik ben geen …Ik ben NIET, waar ik in geloof of wat ik weet, mijn beroep, dat is wat ik doe, Etc.. och zeggen mensen vaak, hij is blank, hij is een buschauffeur, hij is christelijk… Net als, iemand is niet slecht, maar hij doet iets slechts. Hoe werkt dat in de Japanse taal? Zegt men dan: ‘Hij is een kok of hij werkt als kok of zijn beroep is kok.’

Hira: ‘Het verschilt. Bij beroepen wel, maar bijvoorbeeld bij huidskleur niet. Dus wij zeggen wel, “hij is een dokter, maar niet hij is blank, maar zijn huid is wit. Wij zeggen ook niet dat iemand een slecht mens is. Dat is veel te direct. Dan gebruiken we een verzachtende term. Hij is een beetje raar of zoiets.’

Manus: ‘Ok. Ik ben benieuwd of je de andere dissonantie ook van kan aangeven of je ze in het Japans herkent. Wat is de volgende?’

Ondertussen moet ik even opletten, want ik moet afslaan. We zijn net voorbij Harderwijk. 

4.5 Veranderen is vervelend, dat willen mensen niet’

Manus: ’Iets dat mensen wordt aangepraat en velen maar al te gemakkelijk overnemen als het ze uitkomt. Ik hoor niemand klagen over de veranderingen als gevolg van de mobiel. Heb niemand gezien die dat echt vervelend vond en de oude telefoon met snoer weer heeft aangesloten.’

Hira: ‘In het Japans hebben wij juist een gezegde dat andersom is en veel wordt gebruikt. “Dat went wel, of daar wen je wel aan”. Precies het tegenovergestelde.’

Manus: ‘Ja dat is ook heel dwingend. Grappig. Hebben we nog meer dooddoeners?’

Log in with your credentials

Forgot your details?